اسید هیومیک برای گیاهان آپارتمانیزمان مطالعه 10 دقیقه

هیومیک اسید

اسیدهای هیومیک مولکول‌های پیچیده‌ای هستند که به طور طبیعی در خاک، ذغال سنگ نارس، اقیانوس‌ها و آب‌های شیرین وجود دارند. یکی از منابع اسیدهای هیومیک لایه‌هایی رسوبی‌ هستند که به آنها لئوناردیت گفته می‌شود. اسیدهای هیومیک با غلظت بالایی در این لایه‌ها یافت می‌شوند. تجزیه اسیدهای آلی غلیظ فرآیندی طولانی است که میلیون‌ها سال در محیط طبیعی طول می‌کشد.

هیومیک اسید‌ها مولکول‌هایی با زنجیره بلند هستند که وزن بالا و رنگ قهوه‌ای تیره دارند. بسیاری از فعالیت‌های انسانی علاوه بر تخریب و آلودگی خاک‌ها باعث کاهش مواد آلی موجود در خاک شده است. از این رو، جایگزینی این مواد برای اصلاح ساختار خاک و تولید محصول باکیفیت ضروری است.

مقدار pH خاک مستقیماً بر رشد گیاه تأثیر می‌گذارد. بخش بزرگی از محصولات کشاورزی در یک محیط خنثی تا کمی اسیدی با مقدار پی اچ ۶.۲ تا ۶.۸ بهترین رشد را دارند. در این محدوده پی اچ مواد مغذی حل می‌شوند، موجودات خاک به اندازه کافی فعال هستند و ساختار خاک در بهترین حالت خود قرار دارد. از آنجایی که عمده خاک‌های ایران در محدوده قلیا قرار دارند، افزودن کود هیومیک اسید می‌تواند منجر به بهبود وضعیت خاک و افزایش جذب مواد غذایی شود. علاوه بر این هیومیک اسید به همراه فولویک اسید که در برندهای تجاری همراه با هیومیک اسید است، در گروه ترکیبات کلات‌کننده قرار دارند. در شرایط قلیایی هیومیک اسیدها به عنوان کلات‌کننده طبیعی برای یون‌های فلزی عمل می‌کنند و جذب آنها توسط ریشه‌های گیاه را افزایش می‌دهند. هیومیک اسید فسفات متصل به کلسیم و سایر مواد مغذی و عناصر کمیاب را حل می‌کند و با آنها کمپلکس تشکیل می‌دهد و به شکل قابل استفاده در دسترس گیاهان قرار می‌دهد.

کارکرد و فواید هیومیک اسید چیست؟

در طول تاریخ، کشاورزان جهت تولید محصول سالم و با عملکرد بالا، هیومیک اسیدرا به کار برده‌اند. از فواید کود هیومیک اسید می‌توان به بهبود ساختار کلی خاک، افزایش ظرفیت نگهداری آب در خاک، افزایش نفوذپذیری دیواره سلولی، کمک به افزایش میزان جذب آهن و سایر عناصر غذایی، افزایش تولید محصول، کاهش بیماری و آلودگی، افزایش جوانه‌زنی، تحریک فعالیت میکروبی، کاهش نیاز به کود و هزینه‌های مرتبط با آن اشاره کرد. همچنین اسید هیومیک یک ماده طبیعی است که کارایی کودهای فسفاته را بهبود می‌بخشد. بسیاری از مطالعات نشان داده‌اند که اسید هیومیک به همراه مونوپتاسیم فسفات می‌تواند حرکت و در دسترس بودن فسفر را در خاک افزایش دهد. علاوه بر این، اسید هیومیک می‌تواند کارایی کودهای فسفاته را با ترویج آزادسازی H+ در ریزوسفر و افزایش جذب فسفات توسط گیاهان افزایش دهد.

ترکیبات اسید هیومیک چیست؟

هیومیک اسید از لئوناردیت، یکی از غلیظ‌ترین مواد آلی موجود به دست می‌آید. تجزیه و تحلیل عنصری اسید هیومیک نشان داده است که عمدتاً از حدود ۵۰ درصد کربن، ۴۰ درصد اکسیژن، ۵ درصد هیدروژن، ۳ درصد نیتروژن و کمتر از ۱ درصد گوگرد و فسفر تشکیل شده است. ترکیب دقیق اسید هیومیک از منبعی به منبع دیگر متفاوت است.

انواع هیومیک اسید

در حالت کلی هیومیک اسید به دو نوع فعال و غیرفعال تقسیم می‌شود. هیومیک‌ اسیدهای فعال به صورت پودری و مایع هستند که به سرعت در آب تجزیه می‌شوند. کود اسید هیومیک را می‌توان بسته به نوع به صورت خاکی، همراه با آب آبیاری و محلول‌پاشی مورد استفاده قرار داد.

 اسید هیومیک گرانول از نوع غیرفعال می‌باشد.

هیومیک اسید پودری

• اسیدهای هیومیک باعث افزایش نفوذ آب و ظرفیت نگهداری آب در خاک می‌شوند.
• سبب بهبود خاک می‌شوند.
• رشد و متابولیسم ریشه گیاه را افزایش می‌دهند.
• جوانه‌زنی بذر را افزایش می‌دهند.
• به گیاهان کمک می‌کنند تا با تنش‌های محیطی مقابله کنند.

هیومیک اسید مایع

اسیدهای هیومیک برای افزایش نفوذپذیری دیواره سلولی در گیاهان حیاتی هستند. وقتی غشاهای سلولی نفوذپذیرتر می‌شوند، مواد مغذی می‌توانند راحت‌تر از طریق گیاه وارد شوند. مزیت اصلی اسیدهای هیومیک مایع در این است که گیاه قادر خواهد بود مواد مغذی موجود در محلول را چندین برابر مؤثرتر جذب کند و از آنها استفاده کند.

هیومیک اسید گرانوله

قابل حل در آب نیست به خاطر همین در هیچ سیستم آبیاری استفاده نمی‌شود. ضمن اینکه برای گیاهان آپارتمانی توصیه نمی‌شود.

کود هیومیک اسید پودری بهتر است یا مایع؟

کود اسید هیومیک به طور گسترده هم به صورت خاکی و هم محلول‌پاشی استفاده می‌شود. تفاوت بین فرمول جامد و مایع در این است که نوع مایع برای محلول‌پاشی مناسب‌تر است و در این فرم می‌توان از نقش کلات‌کننده آن برای افزایش جذب مواد غذایی استفاده کرد. همچنین برای گیاهان نشائی مصرف کود هیومیک اسید مایع به دلیل کمتر بودن غلظت هیومیک اسید و فولویک اسید بیش‌تر استفاده می‌شود. با این وجود بیش‌ترین کارایی کودهای هیومیک اسید استفاده به فرم کودآبیاری است. همان‌طور که گفته شد، هیومیک اسیدهای مایع موجود در بازار درصد هیومیک اسید و فولویک اسیدشان نسبت به پودری‌ها کم‌تر است اما حل‌پذیری‌شان بیش‌تر است ولی هیومیک اسیدهای پودری می‌توانند اثر بهتری بر روی بستر کاشت گیاه بگذارند.

برای کشت‌های هیدروپونیک، نشاءها و کشت‌هایی که به صورت قطره‌ای آبیاری می‌شوند بهتر است از کود هیومیک اسید مایع استفاده شود.

بنابراین به طور قاطع و صد در صد نمی‌توان گفت پودری بهتر هست یا مایع بستگی به نوع و شرایط کشت دارد.

کود هیومیک اسید برای گیاهان آپارتمانی

کود هیومیک اسید مزایای زیادی برای گیاهان آپارتمانی و محیط‌های رشد آنها فراهم می‌کند. در واقع یک ماده ایده‌آل برای افزایش فعالیت زیستی و بهبود عملکرد کمپوست، ساختار خاک و مصرف مواد مغذی گیاه است که در نهایت، منجر به افزایش رشد و عملکرد گیاه می‌شود. اصلاح‌کننده‌های آب و خاک همچنین به تولیدکنندگان کمک می‌کنند تا در هزینه‌های خود به دلیل کاهش هزینه‌های مواد مغذی و آب صرفه‌جویی کنند. اسید هیومیک می‌تواند پاسخی برای مشکلات گیاهان شما باشد. چون باعث می‌شود مواد غذایی توسط گیاه سریع‌تر جذب شود.

از مزایای استفاده از کود هیومیک اسید برای سانسوریا می‌توان به تقویت رشد رویشی و افزایش پاجوش‌دهی اشاره کرد. تقویت ریشه و حفظ کیفیت خاک از موارد استفاده از کود اسید هیومیک برای بنجامین هست. استفاده از اسید هیومیک برای گیاه آپارتمانی پتوس بسیار مؤثر است و باعث افزایش حجم ریشه آن تا چندین برابر می‌شود. در گیاهان غده‌ای مانند زامیفولیا مصرف هیومیک اسید به همراه کودهایی مانند مونوپتاسیم فسفات می‌تواند در افزایش سایز غده‌ها و تولید غده‌چه اثرگذار باشد. همچنین در کشت و کارهای تجاری بعد از چند دوره کودآبیاری مصرف هیومیک اسید به همراه آبیاری می‌تواند منجر به شستشوی باقی‌مانده کودها و ترکیبات اضافی و مضر موجود در بستر کاشت شود و گیاه را برای مرحله‌ی بعدی کوددهی آماده کند.

اسید هیومیک برای چه گیاهانی مضر است؟

کود هیومیک اسید نه تنها خطری برای گیاهان ندارد، بلکه در محیط رشد گیاه باعث تغییرات شگفت‌انگیزی می‌شود. اسید هیومیک جذب مواد مغذی، تحمل به خشکی و جوانه‌زنی بذر را افزایش می‌دهد. فعالیت میکروبی در خاک را افزایش می‌دهد و آن را به یک محرک عالی برای ریشه تبدیل می‌کند. به هوادهی خاک کمک و سطوح بالایی از نمک‌ها را از ناحیه ریشه خارج می‌کند. همچنین به متعادل کردن سطح pH خاک نیز کمک می‌کند که برای رشد گیاه و جذب مواد مغذی ایده‌آل است. بنابراین اسید هیومیک به عنوان یک کلات کننده طبیعی عمل می‌کند و به ریشه‌های گیاه کمک می‌کند تا مواد مغذی را به طور مؤثرتری جذب کنند تا اثر مثبت بلندمدتی بر کیفیت و بهره‌وری خاک ایجاد کنند.

زمان و مقدار مصرف اسید هیومیک برای گل‌های آپارتمانی

کود هیومیک اسید بهتر است هنگام آماده‌سازی خاک برای گیاهان گلدانی آپارتمانی استفاده شود. کود اسید هیومیک نیازی به مصرف زیاد ندارد، هر سال یک یا دو بار مناسب است. بهار و پاییز عموماً بهترین فصل برای اضافه کردن کود اسید هیومیک به خاک می‌باشد. مقدار دوز مصرفی به عواملی چون نوع گیاه، سن گیاه، روش نگهداری و … بستگی دارد. در کشت و کارهای تجاری می‌توان کود هیومیک اسید را به صورت دوره‌ای بعد از مرحله کوددهی همراه با آب آبیاری جهت بهبود وضعیت بستر کاشت و افزایش جذب مواد غذایی استفاده کرد. علاوه بر این مصرف این ترکیب به همراه کودهای حاوی فسفر و پتاسیم مانند کود مونوپتاسیم فسفات، کود NPK ۱۰ ۵۲ ۱۰ و کود NPK ۱۲ ۱۲ ۳۶ می‌توان اثرگذاری بیش‌تری در جذب فسفر و آهن داشته باشد.

اثرگذاری هیومیک اسید

هم هیومیک اسید و هم فولویک اسید هر دو باعث بهبود ساختار بستر کاشت، افزایش دسترسی عناصر غذایی برای گیاه و افزایش جذب مواد غذایی می‌شوند که در نتیجه رشد گیاه را به دنبال دارد. در واقع هیومیک اسید به طور غیرمستقیم روی کیفیت بستر کشت و رشد گیاه اثر می‌گذارد.

تشخیص اسید هیومیک مرغوب از نامرغوب

مسئله‌ای که در تهیه کود هیومیک اسید باید به آن توجه کرد این است که هر چه میزان هیومیک اسید و فولویک اسید محصول بیش‌تر باشد کیفیت آن هم بالاتر است.

اغلب در محصولات هیومیک اسید این سه ترکیب استفاده شده است:

1. هیومیک اسید 
2. فولویک اسید
3. مقداری پتاسیم جزئی

برخی از برندهای تجاری ترکیباتی مثل آمونیوم و غیره را نیز به این ترکیب اضافه می‌کنند. وقتی گلخانه‌دار برند هیومیک اسید مورد نظر را استفاده می‌کند آمونیوم موجود در آن، بر اساس ماهیتی که دارد بدون توجه به وضعیت گیاه و بستر کاشت باعث ایجاد رشد آنی در محصول می‌شود. این رشد آنی ارتباطی به کیفیت هیومیک اسید ندارد و به خاطر همان ترکیب آمونیومی است که در برند تجاری استفاده شده است و در مراحل بعدی رشد ممکن است باعث حساسیت گیاه به تنش‌های محیطی، آفات و عوامل بیماری‌زا شود. پس در هنگام خرید به مقدار فولویک اسید و هیومیک اسید محصول دقت شود و برای مصرف این دسته از اصلاح کننده‌ها از برندهای تجاری معتبر استفاده کنید که حاوی ترکیباتی مثل آمونیوم در ترکیب‌شان نباشد.

بهترین مارک کود هیومیک اسید

امروزه محصولات متنوعی از کود هیومیک اسید در بازار وجود دارد که از استاندارد یکسانی برخوردار نیستند. در واقع، بعضی از محصولات از نظر محتوای اسید هیومیک کاملاً بی تأثیر هستند. هنگام تهیه کود برای اینکه مطمئن شوید محصولی باکیفیت و مناسب دریافت می‌کنید، ضمن خریداری از فروشگاه‌های معتبر به اطلاعات روی محصول و برند آن دقت نمائید و در قبل از تهیه این محصولات حتما از یک فرد کارشناس و متخصص مشاوره بگیرید.

منابع:

https://www.tandfonline.com/doi/full/10.1080/01904167.2015.1069338

https://www.tandfonline.com/doi/full/10.1080/01904160802462819

https://www.tandfonline.com/doi/full/10.1081/PLN-120018568

https://www.tandfonline.com/doi/full/10.1080/01904167.2015.1087560

http://www.earthgreen.com/humicacidfaq

https://www.humintech.com/agriculture/blog/ph-management-with-humic-acids

https://www.nature.com/articles/s41598-019-48620-4

https://journals.plos.org/plosone/article?id=10.1371/journal.pone.0189715

https://www.tandfonline.com/doi/abs/10.1080/01904167.2016.1245325?journalCode=lpla20

https://www.tandfonline.com/doi/full/10.1080/01904167.2015.1109106